haruki murakami

• van, hakkâri, cizre, mardin, urfa ve diyarbakır'ı ziyaret etmiş eylül 1988'de. yazar da olsa bir japon turist için hayli ilginç bir güzergah. öncesinde ise trakya'dan istanbul'a giriş yapıp rotasını karadeniz sahil şeridine kırmış ve trabzon'dan hopa'ya kadar gittikten sonra kuzeyden bodoslama doğuya ve güneye inmiş.
  
  1990'da uten enten (yağmur ve cehennem sıcağı) adıyla yayımladığı ve ilk cildini yunanistan'a ikincisini ise 21 günlük türkiye seyahatine ayırdığı kitabının türkiye'ye ilişkin bölümünün başlığı "çay, askerler ve koyunlar". karadenizin çayla temsili hadi neyse de allahın japonunun doğu ve güneydoğuyu askerle özdeşleştirmesi hayli manidar.
  
  peki koyunlar ne alâka derseniz; dağda ovada çok fazla inek, keçi, koyun ve bi de onları güden boncuk gözlü çocuklar görmüş görsel. türkiye'nin havasına, ekmeğine, çayına bayılan murakami, ucundan kıyısından da olsa 90'ların türkiye'sini de deneyimlemiş seyahat ettiği fotoğrafçı eizo matsumura ile birlikte:
  
  "bir seferinde arabamız, silahlı bir kürt grubu tarafından durduruldu. bir adam bize yaklaştı, yüzünü bize doğru uzattı ve aniden parmakla gözünün beyazını gösterdi. sonra türkçe bize bir şey anlatmaya çalıştı. adam bana yarım metre mesafede, bir süre gözünün beyazını gösterip durdu. kırmızılaşıp şiştiğini fark ettim. onun ne söylediğini anlamadım. sadece 'viyana'dan mı geldin?' diye sorduğunu anladım. ben 'hayır' dediğimde, biraz hayal kırıklığına uğramış gibiydi. sonra 'gidebilirsiniz' dedi."
  
  bu diyalogda yaşananları anlamak için murakami'nin gezisinden 5-6 ay önce saddam hüseyin'in emriyle hareket eden kimyasal ali lakabıyla müsemma ali hasan el-mecid'in halepçe'ye zehirli gaz saldırısı gerçekleştirerek büyük bir katliama neden olduğunu (bkz: halepçe katliamı) ve 5000 kişinin ölümüne 10000 kişinin ise yaralanmasına neden olduğunu bilmek gerekiyor ki haruki murakami bunu bildiğinden kendisine sürekli gözünü gösteren adamın hardal gazından etkilendiğini anlatmaya çalıştığını ve kendisini avrupa'dan gelen gözlemci heyetten biri sandığını anlatıyor kitapta.