emrah safa gürkan

• amerikan iç savaşı bahsinde "cultural incommensurability"den bahsederek iyi hoş yapıyor da bence doğru yapmıyor.
  
  bizim amerika'nın state'lerine eyalet dememiz aslında bizim doğru, amerikalıların yanlış yaptıkları bir şey.
  bu tarz idari isimlendirme elbette bir geleneğe işaret eder ve o gelenek de kültürel manada çok şey anlatır, bu anlamda incommensurability tespiti doğru ve önemli, ama bunun yönü ve derecesi de var. yani ülke amerika diye onların isimlendirmesi daha doğru olmuyor.
  
  bu eyaletlere "state" deme durumu buraların bağımsız zannedilmesine ve amerika'da hala çok yaygın olan bir ilüzyonun nefes alıp vermesine hizmet ediyor.
  
  west virginia eyalet di mi mesela bugün? evet. yani state. yani orası bir "devlet". esg hocanın argümanı bu. west virginia bugün arkasındaki dev gibi union'a (yani bildiğiniz abd) rağmen içler acısı bir durumda olan, bağımsız falan olmayan, mazallah bağımsız olsa unicef'in "aman çocuklar ölüyo" diye afganistan, sudan vb. ülkeler gibi yardım ofisi açacağı bir yer. ortada öyle bir "devletlik" falan bir şey yok.
  bundan daha önemlisi, west virginia'nın bağımsız dış politikası, askeriyesi falan da yok. hadi eyalet vergisi var diyelim o manada bir devlet fonksiyonu var da, merkezi bütçeden de destek alıyor buralar. bakınız altını çizerek "merkezi" bütçe. devlet o işte. diğerleri eyalet.
  
  benzer şekilde, amerikalıların ilçeye "city" demesi, idari birimle yerleşim birimi konuşurken müthiş bir karışıklığa yol açıyor. mahalle, hadi bilemedin semt olması gereken yerlerin adı şehir olunca, sen "my cousin lives in a different city" deyince amerikalı yan semt anlıyor, halbuki senin bahsettiğin şey "kuzenim adana'da yaşıyor, conolar bisikletini çalmış" gibi bir şey.
  
  yani cultural incommensurability var da, "biz amerika'nın ayrı devletler olduğunu algılayamıyor" değiliz. bağımsız falan olmadıklarını, bildiğin ulus devlette yaşadığını algılayamayıp hala avrupa birliği gibi bir şeyde yaşadıkları ilüzyonunu inatla sürdürenler amerikalılar.
  
  türkiye bu işi merkez ilçenin isminin il isminden farklı olduğu örneklerde yaptı mesela. ilin ismi şehrin (yani yerleşim biriminin) adı gibi kullanılır oldu şehrin yabancısı tarafından. izmit diyen kalmadı, herkes kocaeli diyor mesela. halbuki orası takriben 2000 yıldır izmit.
  yanlış yapılan kısım şu. şehirlere takım kurulurken takımlar birleşirken (1960'lar), şehrin takımı yerine ilin takımı gibi isimler seçildi. o yüzden izmitspor olması gereken şey kocaelispor, adapazarıspor olması gereken şey sakaryaspor, antakyaspor olması gereken şey hatayspor oldu.
  yani burada da bir yabancı (örneğin bir ingiliz) gelip "ya birader kocaelispor diye takım mı olur? yok doğu marmaraspor!" diyebilir, biz ona "sende cultural incommensurability var kardeş" diyemeyiz. zira bu işi yanlış anlamış olan biziz. takımın adının türkiye'de türkler tarafından konması onun doğru olduğunu göstermiyor. işte o yüzden amerikalıların eyaletlerine "devlet" demesi de onların kafasını karıştırmaktan başka bir şeye yaramıyor.
  bunun da (bu ilüzyonun) silah kısıtlamalarından suça bir sürü yerde söylemi etkilediğini de görüyoruz üstelik. öyle soyut edebi tartışma falan değil.